Przesłanki do podjęcia decyzji o rozwodzie
Na gruncie polskiego prawie małżonkowie mogą rozwieść się gdy dojdzie pomiędzy nimi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia.  Według sądu rozkład pożycia jest trwały jeżeli ustały wszystkie więzi łączące małżonków, zupełny jeżeli więzi te ustały na tyle dawno, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.

Przesłanki do podjęcia decyzji o separacji
Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Z chwilą orzeczenia separacji następuję rozdzielność majątkowa. Separacja od rozwodu różni się m. in. tym, że w przypadku orzeczenia separacji małżeństwo formalnie istnieje. 

Orzeczenie o rozwodzie albo separacji wydaje sąd w oparciu ww. przesłanki.

Rozstanie w nieformalnym związku partnerskim (konkubinacie)
Odmiennie niż w małżeństwie, rozstanie partnerów nie kształtuje takich praw i obowiązków względem byłych małżonków. Partnerzy mogą rozstać się bez jakiegokolwiek powodu w zależności od ich woli.     

O czym należy pamiętać przy rozwodzie/rozstaniu 
Rozwód czy rozstanie to dopiero etap początkowy w którym należy uregulować kwestie opieki nad wspólnymi dziećmi, kosztami ich utrzymania oraz podzielić wspólny majątek.

Opieka nad dziećmi
Przy ustaleniu opieki nad wspólnymi dziećmi możemy dokonać tego w dwojaki sposób:
• ustalić rodzicielski plan wychowawczy, w którym można ustalić częstotliwość kontaktów z małoletnimi dziećmi oraz określić wysokość kosztów ich utrzymania. Plan można sporządzić w formie notarialnej gdyby trzeba było przedstawić dokument instytucji lub urzędowi będzie wtedy bardziej wiarygodny; 
• wnieść wniosek do sądu o ustalenie kontaktów z małoletnim dzieckiem – w przypadku braku porozumienia stron.

Ważne: przy ustaleniu kontaktów należy pamiętać o tak kluczowych sprawach jak możliwości wyrobienia paszportu lub decydowaniu o stanie zdrowia.

Alimenty
• Dziecko, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może za pośrednictwem rodzica, który sprawuje nad nim pieczę żądać od drugiego rodzica świadczeń alimentacyjnych. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

• Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego (uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia) dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Ważne: niestety w obecnie przyjętym brzmieniu przepisów programu 500 +, kwota udzielonej pomocy na dziecko powinna mieć wpływ na sądową ocenę wysokości zasądzonych alimentów.

Podział majątku wspólnego
• W przypadku małżonków można żądać podziału majątku podczas sprawy rozwodowej, który będzie obejmował składniki majątku wchodzące w skład wspólności ustawowej do którego należą w szczególności:

1)   pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2)   dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3)   środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4)   kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

• W przypadku partnerów żyjących w nieformalnym związku partnerskim (konkubinacie) podział majątku wspólnego odbywa się na zasadach ogólnych przepisów prawa cywilnego tj. m. in. o znoszeniu współwłasności (art. 210 i następne kodeksu cywilnego) w przypadku rzeczy wspólnie nabytych przez konkubentów, bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 kodeksu cywilnego) w przypadku poniesionych nakładów przez jednego z partnerów na nieruchomość drugiego.    

Autor: Michał Czpak, Prawnik w Kancelarii Prawnej PrawnikBiz.